Przewiewny napęd dla lekkich pociągów

Wszystkie środki transportu inne niż rowery są cięższe od przewożonego przez siebie ładunku. Gdyby tak nie było, wykorzystanie energii stałoby się znacznie bardziej efektywne. Właśnie to dzieje się w przypadku kolei atmosferycznej napędzanej przez pompy próżniowe.

Nawet kompaktowe samochody ważą obecnie powyżej tony. A jeśli samochodem podróżują dwie osoby, niemal dziewięćdziesiąt procent energii pochłania przemieszczanie samego pojazdu. W tym przykładzie do przewozu pasażerów zużywane jest zaledwie nieco ponad dziesięć procent energii. Stosunek ładunku pojazdu do jego masy rzadko przekracza 1:4, nawet po pełnym załadowaniu. Podobne niekorzystne stosunki występują w przypadku samolotów, a znacznie gorsze, jeśli chodzi o kolej.

 Rezygnacja z napędu pokładowego

Jedną z najcięższych części konwencjonalnych pojazdów jest napęd. Rowery osiągają wyższą wydajność wyłącznie dlatego, że napędem jest sam pasażer. Ale czy silnik w ogóle musi podróżować z pojazdem? Znacznie korzystniejsze byłoby zamontowanie go gdzieś po drodze i przesyłanie mocy do pojazdu na odległość. Na taki pomysł wpadli inżynierowie w dziewiętnastym wieku. Pierwsze linie kolei atmosferycznej zbudowano w latach 40. XIX wieku w Irlandii i w Anglii.

Zasadnicza koncepcja była prosta: między szynami położona jest rura ze szczeliną na górze i elastycznym uszczelnieniem. Wewnątrz rury znajduje się tłok niemal całkowicie wypełniający jej średnicę. Jest on przymocowany do spodu podwozia pociągu, a połączenie między nimi przebiega przez uszczelnienie w szczelnie rury. Pompa próżniowa wytwarza próżnię przed pociągiem. Tłok jest ciągnięty w tym kierunku, a wraz z nim porusza się pojazd. Z tyłu jako urządzenie wspomagające może działać sprężarka wytwarzająca nadciśnienie.

Sukces przy drugiej próbie

Dostępne w XIX wieku materiały i technologie nie osiągnęły wymaganego poziomu w celu wystarczającego uszczelnienia szczeliny w rurze i wydajnej pracy pomp próżniowych. Te problemy zostały rozwiązane obecnie dzięki nowoczesnej technologii. Umożliwiła ona w latach 70. XX wieku brazylijskiemu inżynierowi Oskarowi Coesterowi opracowanie napędzanego powietrzem pojazdu Aeromovel. Ten system transportu działa na tej samej zasadzie, co dziewiętnastowieczna kolej atmosferyczna.

W nowoczesnej wersji między szynami zamiast okrągłej rury znajduje się wał o przekroju prostokątnym, w którym przemieszcza się prostokątna płyta. Moc stacjonarnych pomp jest wykorzystywana zarówno do wytwarzania próżni przed pociągiem, jak i nadciśnienia za nim. Pojazd testowy wykonał jazdę na targach w Hanowerze w roku 1980. Obecnie eksploatowane są dwa pojazdy Aeromovel: jeden na kołowej linii o długości 3,2 kilometra w parku tematycznym w Indonezji, a drugi na liczącej 1000 metrów linii na lotnisku w brazylijskim mieście Porto Alegre. Planowane są kolejne instalacje. Stosunek ładunku do masy pojazdu po pełnym załadowaniu Aeromovela sięga potencjalnie rekordowej wartości 1:1.